Türkiye’de hem bireysel hem de kurumsal araç sahipleri, kişisel tercihlerine, marka imajına uygun plaka seçimi yapabilir. Ancak bu süreç estetik tercih olmasının yanında yasal prosedürler, belirli başvuru şartları, ek ücretlerle birlikte yürütülen resmi bir işlemdir. “Plaka değiştirme” kavramı, mevcut plakayı farklı kombinasyonla yenilemek özel anlam taşıyan harf, rakamları içeren kişisel plaka almak anlamına gelir.
Plaka değişikliği işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. Noter onayıyla resmileşir. Bazı özel plakalar açık artırma araç ihaleleri aracılığıyla da alınabilir. Kimi sürücüler için özel plaka, kişisel kimliği yansıtan bir detayken şirketler için kurumsal kimliğin tamamlayıcısıdır. Örneğin firma isimleri, baş harfler, özel tarih kombinasyonları sıkça tercih edilir. Ancak özel plaka sahibi olmanın belirli bir süreci, hukuki çerçevesi, mali yükümlülüğü vardır.
Özel Plaka Nedir, Kimler Alabilir?
“Özel plaka” ifadesi, belirli harf, sayı kombinasyonlarının sürücü tarafından tercih edilmesiyle oluşturulan kişisel plaka türünü tanımlar. Yani standart sistemin otomatik atadığı rastgele kombinasyonlar yerine, sürücü kendi isteğine uygun harf ya da rakam dizisini belirleyebilir. Örneğin, doğum tarihini, isim baş harflerini ya da anlamlı bir kelimeyi içeren plaka kombinasyonları tercih edilebilir. Bu tür plakalar halk arasında “isimli plaka”, “kişisel plaka” olarak da bilinir.
Özel plaka almak isteyen herkes bu haktan yararlanabilir. Ancak bazı özel seriler yalnızca belirli kişi, kurumlara tahsis edilir. Örneğin, diplomatik, kamu, belediye, resmi kurum plakaları özel kodlarla ayrılır. Kişisel başvuruya açık değildir. Bunun dışında kalan tüm bireyler, şirketler, plaka değişikliği ile özel plaka başvurusunda bulunabilir.
Özel plaka almak isteyenler için iki ana yol bulunur. İlk yol boşta olan plaka kombinasyonunu seçmektir. Bunun için il, harf grubuna göre sistemde müsait olan kombinasyonlar üzerinden tercih yapılır. İkinci yol ise kullanımda olan plakayı devralmaktır. Mevcut plaka sahibinden noter aracılığıyla devir alınabilir. Bu yöntem genellikle daha “prestijli” veya sembolik plakalar için tercih edilir.
Türkiye’de son dönemde app plaka olarak bilinen özel tasarım plakalar da popüler hale gelmiştir. Ancak app plaka kullanımı, yalnızca resmi ölçü, fontlara uygun olması halinde yasaldır. Aksi takdirde, trafik denetimlerinde ceza uygulanabilir. Özel plaka sahipliği statü göstergesi olmasının yanında aynı zamanda aracın kimliğini kişiselleştiren bir unsurdur. Doğru şekilde yapıldığında estetik açıdan ayrıcalık sağlar.
Özel Plaka Nasıl Alınır?
Türkiye’de özel plaka almak isteyen sürücüler, süreci hem Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) hem de noter üzerinden yürütebilir. İlk adım, istenilen plakanın sistemde uygun olup olmadığının kontrol edilmesidir. İl emniyet müdürlüklerinin trafik tescil birimleri, boşta bulunan plaka kombinasyonlarını görüntüleyebilir. Eğer plaka kullanılmıyorsa kişi kendi adına tahsis talebinde bulunabilir. Bu işlem, il/ilçe bazında trafik tescil şube müdürlüklerinde gerçekleştirilir.
Özel plaka almak için iki temel yol bulunur. İlk yol yeni araç tescil sürecinde plaka seçimidir. Sıfır araç alırken tescil işlemi yapılmadan önce, uygun plaka kombinasyonu belirlenip rezerve edilir. İkinci yol ise mevcut aracın plakasını değiştirme olur. Halihazırda kayıtlı bir araca sahip olan sürücüler, mevcut plakasını değiştirerek istedikleri kombinasyona geçiş yapabilir. Bu durumda eski plaka iptal edilir. Yeni plaka için tescil belgesi düzenlenir. Eğer istenilen plaka bir başka kişi üzerindeyse noter onayıyla “plaka devir sözleşmesi” yapılabilir. Bu süreçte her iki tarafın da aynı il sınırlarında kayıtlı olması gerekir. Bazı özel plakalar, 2. el araba ihaleleri ya da özel satışlar yoluyla da alınabilir. Ancak bu tür plakalar genellikle yüksek talep gördüğünden fiyatları değişkenlik gösterebilir.
Resmi olarak işlem yapabilmek için başvuru sahibinin kimlik bilgileri, araç tescil belgesi, trafik sigortası poliçesi, gerekli harç bedellerinin ödenmiş olması gerekir. Başvuru tamamlandıktan sonra yeni plaka tescili yapılır. Ardından noter işlemleriyle ruhsata işlenir. Son aşama, plakanın şoförler odası onaylı plaka basım merkezinde üretilmesidir.
Özel Plaka Başvuru Şartları ve Gerekli Belgeler
Özel plaka başvurusu, hem bireysel araç sahipleri hem de tüzel kişiler (şirketler) için mümkündür. Ancak her başvuru, trafik tescil birimleri tarafından belirlenen yasal koşullara tabidir. Başvurunun geçerli sayılabilmesi için bazı teknik, mali, belgeli gerekliliklerin yerine getirilmesi gerekir.
“Özel plaka nasıl alınır?” sorusunda dikkat edilmesi gereken temel noktalar şu şekilde sıralanabilir:
- Başvuru Sahibi: Aracın ruhsat sahibi ya da şirket adına yetkilendirilmiş kişi başvuruda bulunabilir. Başka birinin adına plaka tahsisi yapılamaz.
- İl Sınırı: Plaka devri, yalnızca aynı ilin tescil bölgesinde mümkündür. Farklı iller arasında özel plaka devri yapılamaz.
- Plaka Kombinasyonu: Yasal düzenlemelere aykırı, kamu kurumlarını çağrıştıran (örneğin “TR”, “EMN”, “POL” gibi) kısaltmalar kullanılamaz.
- Kullanım Sınırlaması: Diplomatik, kamu, belediye tahsisli plakalar özel şahıslarca alınamaz.
- Harç - Vergi Ödemeleri: Her yıl güncellenen özel plaka ücretleri, il emniyet birimlerine ödenir. Ayrıca noter, tescil harçları da başvuru sırasında tahsil edilir.
Gerekli belgeler ise şu şekildedir:
- T.C. kimlik kartı, şirket adına işlem yapılıyorsa imza sirküleri
- Araç tescil belgesi (ruhsat), geçici tescil belgesi
- Zorunlu trafik sigortası poliçesi
- Plaka değişim dilekçesi
- Ödenmiş plaka harcı, noter dekontu
- Noter onaylı devir belgesi (plaka devralınacaksa)
- Şirket araçları için vergi levhası, faaliyet belgesi
Bu belgelerin tamamlanmasıyla birlikte başvuru sahibi, tescil biriminde “özel plaka tahsis formu” doldurur. Formun onaylanmasının ardından plaka sistemde başvuru sahibine tahsis edilir. “Araca özel plaka nasıl alınır?” diyorsanız plaka üretim aşamasına geçmeden önce bu adımların tamamlanması gerekir. Ardından harç ödemeleri kontrol edilerek sistem üzerinden yeni plana için onay verilir.
Özel Plaka Ücretleri, Vergi ve Harçlar 2025
Özel plaka almak isteyen sürücüler için en çok merak edilen konulardan biri, 2025 yılı itibarıyla geçerli olan ücret, vergi, harç tutarlarıdır. Türkiye’de özel plaka bedelleri, seçilen kombinasyonun değerine, plakanın türüne (boş plaka mı yoksa devirli mi olduğu), ilin yoğunluğuna göre değişiklik gösterir. Özel plaka ücreti tek tip değildir; belirli kriterlere göre hesaplanır. Çoğu durumda Emniyet Müdürlüğü, noter, Şoförler Odası harçlarını da içerir.
Genel olarak “emniyetten özel plaka nasıl alınır?” sorusunun cevabı aşağıdakilerle açıklanabilir:
- Plakanın Kombinasyonu: Harf, rakam kombinasyonu ne kadar sade, özel anlamlı, popülerse (örneğin 34 ABC 34, 06 XXX 06 gibi), ücret o kadar artar. Bu tür plakalar genellikle daha önce alınmış olabileceği için “plaka devri” yöntemiyle satın alınır.
- İl - Tescil Yoğunluğu: İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde özel plaka bedelleri, küçük illere göre daha yüksektir. Çünkü talep fazla, boş kombinasyon azdır.
- Plaka Türü: Boşta olan özel plaka tahsisi genellikle düşük ücretlidir. Ancak noter devriyle alınan plakalar, piyasa koşullarına göre alıcı-satıcı arasında belirlenen bedellerle el değiştirir.
- Vergi - Harç Bedelleri: 2025 yılı itibarıyla plaka değişim harcı ortalama 400-600 TL civarındadır. Noter tescil - belge düzenleme bedeli yaklaşık 900-1.200 TL arasında değişir. (Türkiye Noterler Birliği, 2025)
- Şoförler Odası Plaka Basım Ücreti: Yeni plaka üretimi için ortalama 200-300 TL arasında ücret alınır.
- Opsiyonel Kombinasyon Ücretleri: Bazı il müdürlükleri, çok talep gören harf kombinasyonlarını “ihale veya bağış karşılığı” tahsis eder. “Özel plaka kaç para?” diye düşünüyorsanız bu tür plakaların fiyatı 10.000 TL’den başlayıp 500.000 TL’ye kadar çıkabilir.
2025 özel plaka fiyatı ortalama aralıklarla değerlendirildiğinde standart özel plaka tahsisi 2.000 - 5.000 TL, kişisel anlamlı (isim/baş harf içerikli) plaka: 10.000 - 30.000 TL, prestijli - sembolik kombinasyonlar (örneğin “VIP”, “CEO”, “0001”): 100.000 TL ve üzeri olur. Ayrıca plaka değişimi sırasında ruhsat yenilenmesi gerekiyorsa araç tescil belgesi bedeli de eklenir. Harçların ödemesi genellikle vergi dairesi veya E-Devlet üzerinden yapılabilir. Başvuru sahibi, makbuzları trafik tescil birimine teslim ederek işlemleri tamamlar.
Özel Plaka Tescil ve Noter İşlemleri
Özel plaka alım süreci, yalnızca Emniyet’te yapılan tahsis işlemleriyle tamamlanmaz noter onayı, tescil belgeleriyle resmileşir. Türkiye’de her araç satışı, plaka devri ya da plaka değişimi noter huzurunda yapılmak zorundadır. Noter işlemi, aracın plaka bilgisinin ruhsata işlenmesiyle tamamlanır.
Özel plaka tescil süreci adım adım şu şekilde ilerler:
- Plaka Tahsisi: Emniyet Müdürlüğü’nden uygun plaka kombinasyonu belirlenir. Başvuru sahibine rezerve edilir.
- Harç - Vergi Ödemesi: Tüm ödemeler (plaka tahsis harcı, noter masrafı, plaka basım bedeli) yapıldıktan sonra makbuzlar tescil birimine sunulur.
- Noter Onayı: Plaka yeni alınacaksa “plaka tahsis belgesi”, başka bir kişiden devralınıyorsa “plaka devir sözleşmesi” noter huzurunda düzenlenir. Her iki tarafın kimlikleri, araç ruhsatı, vergi levhası (şirket araçlarında) ibraz edilir.
- Ruhsat Güncellemesi: Noter, plaka değişikliğini sisteme işler. Ardından yeni ruhsat, plaka numarasını içerecek şekilde düzenlenir.
- Plaka Basımı: Noter işlemi tamamlandıktan sonra, başvuru sahibi Şoförler Odası onaylı plaka basım merkezine yönlendirilir. Burada araç tescil belgesi ibraz edilerek yeni plaka üretilir.
Dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekildedir:
- “İstenilen plaka nasıl alınır?” sorusuna tescil işlemi tamamlanmadan plaka basımı yapılamaz cevabı verilebilir.
- Plaka devri yalnızca noter aracılığıyla geçerli olur. El yazısı anlaşmalar yasal kabul edilmez.
- Yeni plaka takıldıktan sonra araç muayenesine gerek yoktur; ancak ruhsatın fiziksel kopyası mutlaka güncellenmelidir.
- Noter işlemleri genellikle aynı gün içinde tamamlanır. Araç yeni plaka ile trafiğe çıkabilir.
Özel plaka tescili, görünürde basit bir işlem gibi görünse de yasal geçerlilik açısından önemlidir. Bu nedenle belgelerin eksiksiz hazırlanması, ödemelerin doğru yapılması, noter işlemlerinin aynı gün tamamlanması önerilir.
Plaka Basımı Nerede Yapılır?
Özel plaka işlemlerinin tescil, noter onay aşamaları tamamlandıktan sonra son adım plakanın fiziksel olarak basılmasıdır. Türkiye’de plaka basımı, yalnızca Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu (TŞOF) tarafından yetkilendirilmiş plaka basım merkezlerinde yapılabilir. Bu merkezler genellikle her ilin Şoförler ve Otomobilciler Odası bünyesinde faaliyet gösterir. Yani özel plaka almak isteyen kişiler, tescil işlemini yaptırdıkları ildeki Şoförler Odası’na giderek plakasını bastırabilir.
“Özel plaka nasıl çıkarılır?” sorusuna plaka basım işleminin yalnızca resmi onaylı belgeler ibraz edildiğinde yapıldığı cevabı verilebilir. Bu belgeler arasında noter onaylı tescil belgesi, kimlik kartı, plaka tahsis makbuzu yer alır. Şoförler Odası, bu belgelerin doğruluğunu kontrol ettikten sonra Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) veri tabanındaki plaka bilgileriyle eşleştirir. Bu aşama, sahte, yetkisiz plaka üretimini önlemek amacıyla zorunludur. Plaka basımında kullanılan yansıtıcı zemin, hologramlı mühür, seri numaralı damga gibi tamamen devlet standartlarına göre üretilir.
Plakanın boyutu, yazı karakteri, font, dizilim biçimi Trafik Yönetmeliği ile belirlenmiştir. Son dönemde bazı sürücüler, “estetik amaçlı” app plaka olarak bilinen özel tasarım plakaları tercih eder. Ancak app plakalar, yalnızca yönetmelikte belirtilen ölçü, yazı tipine uygun olarak üretildiğinde yasaldır. Ölçü dışı, orijinal mühürsüz plakalar, trafik kontrollerinde ceza gerekçesi sayılır.
Basım işlemi genellikle 15-30 dakika içinde tamamlanır. Yeni plakalar araca monte edildikten sonra ek bir muayeneye veya kontrol işlemine gerek yoktur. Ancak sürücülerin eski plakayı iade etmesi gerekir; bu işlem, sistemde “eski plaka iptali” olarak kayda alınır.
Özel Plaka Devri Nasıl Yapılır?
Özel plakalar, noter huzurunda yapılan devir işlemleriyle bir kişiden diğerine yasal şekilde aktarılabilir. Bu durum özellikle prestijli, kolay akılda kalan veya kişisel anlam taşıyan plakalar için oldukça yaygındır. Örneğin “34 ABC 34” gibi plakalar, genellikle belirli bedel karşılığında devredilir. Plaka devri süreci, yalnızca aynı il sınırları içinde yapılabilir. Yani plaka “34” kodluysa İstanbul’da tescillidir. Sadece İstanbul’daki başka araç sahibine devredilebilir. Bu durum, tescil sisteminin illere göre düzenlenmiş olmasından kaynaklanır.
Devir süreci şu adımlarla yürütülür:
- Tarafların anlaşması: Plaka sahibi (devreden), alıcı (devralan), plakanın bedeli konusunda anlaşır. Bu bedel özel plaka fiyatı olarak piyasada değişkenlik gösterebilir.
- Noter randevusu: Her iki taraf, kimlikleri, araç ruhsatlarıyla birlikte notere gider.
- Plaka Devir Sözleşmesi: Noterde resmi “plaka devir sözleşmesi” düzenlenir. Belgede plakanın numarası devreden, devralanın bilgileri yer alır.
- Tescil Güncellemesi: Noter işlemi sonrasında devir işlemi EGM sistemine işlenir. Yeni plaka sahibine ait ruhsat düzenlenir.
- Yeni Plaka Basımı: Devralan kişi, tescil tamamlandıktan sonra Şoförler Odası’na giderek yeni plakasını bastırabilir.
Plaka devri sırasında gerekli belgeler şöyledir:
- Her iki tarafın T.C. kimlik kartı veya vergi levhası (şirketler için)
- Aracın mevcut ruhsatı
- Zorunlu trafik sigortası poliçesi
- Devir dilekçesi, noter sözleşmesi
- Plaka harcı, noter masrafı ödeme makbuzları
Önemli bir detay olarak, plaka devri yalnızca araçla birlikte yapılabilir. Yani boş bir plaka numarasının tek başına satışı yasaldır. Eğer plaka kullanılmıyorsa, sahibinin o plakayı iptal ettirmesi gerekir. Boşta kalan plaka Emniyet’in sistemine yeniden dahil edilir. Devir tamamlandığında yeni plaka sahibine ait tüm yasal sorumluluklar devreye girer. Bu nedenle noter sözleşmesi yapılmadan önce plakaya ait geçmiş borç, ceza, ipotek durumu sorgulanmalıdır. E-Devlet veya EGM üzerinden yapılan bu sorgulama, ileride oluşabilecek hukuki ihtilafları önler.
Şahıs ve Şirketler İçin Özel Plaka Başvurusu
Türkiye’de özel plaka başvurusu hem bireysel araç sahipleri (şahıslar) hem de tüzel kişilikler (şirketler, kurumlar, dernekler) tarafından yapılabilir. Ancak her iki başvuru türü arasında yasal belgeler, prosedür, ödeme şekilleri bakımından bazı farklılıklar vardır. Özel plaka süreci, aracın tescil durumuna göre “ilk tescil sırasında plaka seçimi” veya “mevcut plakanın değiştirilmesi” biçiminde yürütülür.
Bireysel başvuru sahipleri, kendi adlarına kayıtlı, satın almak üzere oldukları araçlar için özel plaka talebinde bulunabilirler. Bu süreçte kişinin; T.C. kimlik kartı, araç satış belgesi, ruhsatı, zorunlu trafik sigortası poliçesi, plaka harcı ödeme makbuzu ile birlikte il emniyet müdürlüğüne başvurması gerekir. Eğer plaka bir başka kişiden devralınacaksa noter onaylı “plaka devir sözleşmesi” zorunludur. Şahıs başvurularında, il tescil birimi uygun kombinasyonu sistem üzerinden sorgular. Uygun plaka rezerve edilir, ardından noter onayı alınarak tescil işlemi tamamlanır. Bu noktada şahıslar için başvuru süreci genellikle 1 iş günü içinde tamamlanır.
Tüzel kişilikler adına yapılacak özel plaka başvurularında, yetkili kişinin imza sirküleri, vergi levhası, faaliyet belgesi, şirketi temsil yetkisini gösteren belge sunması gerekir. Plaka, şirket adına kayıtlı araca tahsis edilir. Noter işlemleri tüzel kişi adına yürütülür. Özellikle filo yöneten firmalar, markalaşma çalışmaları yapan kurumlar, kurumsal kimliğe uygun özel plakalar tercih eder. Şirket araçları için yapılan özel plaka başvurularında noter işlemlerinin ardından ruhsat da şirket unvanıyla düzenlenir.
Özel Plaka Fiyatları Nedir?
Özel plaka fiyatları, sabit bir tarife üzerinden değil talep, kombinasyon, piyasa değerine göre belirlenir. 2025 yılı itibarıyla özel plaka fiyatları hem resmi harçları hem de piyasa bedellerini içeren farklı rakamlarla satın alınabilir. Bazı illerde özel plaka ihaleleri veya bağış karşılığı tahsis uygulamaları yapılır. Bu sistemde, il emniyet müdürlükleri belirli kombinasyonları açık artırma usulüyle satışa çıkarabilir. Bu tür plakalar genellikle “0001”, “0007” veya “VIP” gibi sembolik nitelikteki serilerdir.
Özel plaka sahibi olmak, yalnızca kişisel bir tercih değil aynı zamanda bir yatırım olarak da görülebilir. Doğru kombinasyon, zamanla değer kazanabilir. İkinci el piyasasında yüksek meblağlara devredilebilir.
Borusan Next, akıllı servis teknolojileri, dijital randevu altyapısı, müşteri odaklı hizmet anlayışıyla araç sahiplerinin tüm yasal, teknik ihtiyaçlarında yanındadır. Araç bakımından ruhsat yenilemeye, sigorta koordinasyonundan plaka değişimine kadar uzanan kapsamlı destek ağı sayesinde sürücüler süreci güvenle yönetebilir. Borusan Next’in uzman kadrosu aracınızın teknik bakımının yanında tüm otomotiv yaşam döngüsünü optimize eder. Aracınızın güvenliğini, performansını, yasal uygunluğunu bütün olarak ele alır.
Telif hakkı ve sair fikri mülkiyet hakları Borusan Oto Değerlendirme Pazarlama ve Hizmet A.Ş.’ye (Borusan Next’e) aittir. Ticari amaçla ve/veya yasalarca izin verilen meşru kullanım sayılamayacak şekillerde, kısmen dahi olsa, izin alınmaksızın alıntı yapılamaz, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz, link verilemez.